In 1943 schreef toneelschrijver en dichter Ivo Pelay (1893-1959) de tekst van zijn beroemdste tango: Se dice de mi. Francisco Canaro componeerde de muziek als een snelle milonga. De oorspronkelijke tekst was geschreven voor een mannelijke zanger. Op 19 mei van hetzelfde jaar werd er een opname van gemaakt door het orkest van Canaro met Carlos Roldán als zanger en die opname is nog steeds het beluisteren waard. In 1954 werd een vrouwelijke versie opgenomen, eveneens met het orkest van Canaro, nu gezongen door Tita Merello (1904-2002). Deze versie werd een jaar later verwerkt in de speelfilm ‘Mercado de abasto’ in de regie van Lucas Demare (1910-1981) waarin Tita Merello een fantastische show maakte van dit lied. Het succes ervan was erg groot en de mannelijke versie schoof daardoor naar de achtergrond.
Hier houden we ons aan de versie van Merello, die in enkele regels wat afwijkt van zijn voorganger. Helemaal consequent is de aanpassing van de vrouwelijke variant overigens niet: zo past de vergelijking van de zanger met een macho ‘compadre’ prima bij Roldán, maar is die wat geforceerd wanneer de tekst door een vrouw wordt gezongen.
De oorspronkelijke tekst heeft ook enkele vergelijkingen die zelfs voor de Argentijnen van nu niet meer te begrijpen zijn en in een vertaling helemaal hun kracht verliezen. Zo werd de zanger in de zevende regel van het eerste couplet vergeleken met de jockey Maximo Acosta (1895-1944), een legende in zijn tijd maar blijkbaar niet moeders mooiste.
Toen Tita Merello haar versie opnam, was Acosta al tien jaar dood en werd de Jockey Irineo Leguisamo (1903-1985) van stal gehaald, eveneens een beroemdheid en persoonlijke vriend van Gardel, naar wie al in 1925 de tango ‘Leguisamo Solo’ was genoemd. Ook die tango was gezongen door Merello. Voor moderne versies is ook de naam van Leguisamo niet meer bruikbaar en werd die vervangen door dinosaurio, maar dat woord heeft in het Nederlands een net iets afwijkende connotatie en daarom is in de vertaling voor een andere oplossing gekozen.
In 1999 zong de Colombiaanse zangeres Yolanda Rayo het lied met minimale tekstaanpassingen voor de Colombiaanse telenovelle over een intelligente, maar fysiek minder aantrekkelijke vrouw die vanwege haar uiterlijk geen baan kon vinden. De serie had een groot succes en Rayo werd met haar vertolking van het lied in 2001 genomineerd voor de Latin Grammy. Later heeft zij ook een salsa versie van het lied uitgebracht. Ook de laatste jaren verschijnen er nieuwe opnamen van Se dice de mi, onder meer van Katie Viqueira, Nacha Guevera, Maria Campos en Mercedes Funes.
Het is een amusant lied, maar - ook in het Nederlands - een tongbreker door het hoge tempo van de muziek. Maar probeer zeker het te zingen. En wanneer je het onder de knie hebt: van harte welkom bij Flor de Fango voor een demonstratie daarvan: we dansen allemaal mee!
