waarom vertalen?poëzievertalingenlunfardozingen?meer?

Vertalingen van Argentijnse tango's tango’s om zelf te zingen

El cuarteador

de 'cuarteador'

Tekst en muziek: Enrique Domingo Cadícamo

Zang Héctor Palacios

Klik hier voor muziek met ondertitels

Onderstaande tekst is gebaseerd op de uitvoerige inleiding op deze tango in het boek 'Zonder vleugels ben je nergens'

Rond 1900, toen de verkeersdrukte in Buenos Aires toenam, waren er regelmatig problemen met trams die de heuvel niet op konden of met karren en wagens die vastliepen in de modder van de voorsteden. Op zo'n moment werd de hulp ingeroepen van de cuarteador, een man met één of meerdere sterke paarden die het gedupeerde voertuig weer lostrok. Cuarteadores stonden in aanzien omdat ze helpers waren in de nood. Ook buiten de stad, op de pampa's waren ze actief. Een bekende cuarteador was Ángel Villoldo, de dichter, componist en zanger van een een aantal vroege tangoliederen.
Vanaf de jaren 20 veranderde het aanzien van Buenos Aires: de vervoersmiddelen verbeterden in kwaliteit en de modderpoelen in de voorsteden maakten plaats voor verharde wegen. De cuarteador verdween uit het stadsbeeld en verschoof naar het domein van folklore en nostalgie. Die nostalgie met een romantische weemoed naar het vroege Buenos Aires beleefde een bloeitijd in de jaren veertig, de gouden tijd van de tango, toen Enrique Cadícamo deze tango schreef. Hij heeft er een tamelijk vrolijk lied van gemaakt, want dat paste bij het Argentinië van toen.
Want terwijl een groot deel van de wereld in ellende gedompeld was door de Tweede Wereldoorlog, beleefde het neutrale Argentinië juist een bloeitijd.
Naast deze informatie moet je wat andere details weten om de tekst naar waarde te schatten. De naam Barracas is afgeleid van de - wij zouden zeggen - barakken in het zuidoosten van de stad dicht bij de rivier, een achterbuurt met provisorische woningen waar in de 18de eeuw vooral slaven woonden. Later waren hier de leerlooierijen met hun doordringende stank en slachthuizen. Na de epidemie van gele koorts in 1871 werd het de drassige arbeidersbuurt waar de hulp van een cuarteador voortdurend nodig was.

De beschrijving in de tekst van het paard dat voor dit werk werd gebruikt is correct: Het was een speciaal, sterk ras dat herkenbaar was aan een lange rossige verkleuring vanaf de onderrug door de bilnaad.

Cadícamo gebruikt het verhaal van de cuarteador voor als een metafoor voor een vastgelopen liefde. Daarom vertelt Prudencio Navarra, de cuarteador, dat hij altijd klaar heeft gestaan om iedereen die met zij kar was vastgelopen uit de modder te trekken. Nu echter zijn liefdesleven is vastgelopen, is er niemand om hém uit de ellende te trekken, zeker zijn raspaard niet.

In het couplet dat begint met 'no hay' zit iets van een dubbele boodschap: hij geeft aan dat hij iedere klus wel aan kan: 'porque mi chuzo es valiente', wat betekent: 'want ik heb een zweep die het aankan'. Wanneer je weet dat chuzo in de volkstaal het equivalent is van 'lul', is meteen duidelijk welke klus hem voor ogen stond.

In 1941 en 1942 werden kort na elkaar drie opnamen van het lied gemaakt door de orkesten van Troilo, Canaro en d'Agostino die de tango grote bekendheid gaven. Die van Troilo en d'Agostino, respectievelijk gezongen door Francisco Fiorentino en Ángel Vargas, zijn de beste uitvoeringen en absoluut het beluisteren waard. Voor de vertaling heb ik echter gebruik gemaakt van een veel minder bekende versie die werd gezongen door Héctor Palacios, die als enige de hele tekst gebruikt. Het voorbeeld van de uitvoering door het orkest van Trolio in de links is gecombioneerd met dans van Mariana Montes en Sebastian Arce.

© Jan van Laarhoven 2020

Links naar andere versies en dans

1941 Orkest Aníbal Troilo - Zang Francisco Fiorentino / Dans Mariana Montes en Sebastian Arce (2016)

1942 Orkest Ángel 'd'Agostino - Zang Ángel Vargas

AANMELDEN VOOR GRATIS TOEZENDINGuitschrijvenflor de fangotangosteps.nl

© jan van laarhoven